Vivarium: atrapados na rutina da vida perfecta

Algúns filmes, non se limitan a contar unha historia, senón que nos enredan nun estado mental. Vivarium é un deles. Cunha estética precisa e irreal, esta proposta de 2019 desarma as certezas da vida moderna e deixa ao descuberto a arquitectura da opresión cotiá. Baixo a aparencia dunha fábula sinxela escóndese unha visión afiada sobre as rutinas que asumimos como inevitables, sobre os moldes que habitamos sen cuestionar. Nun mundo onde cada casa é igual á anterior, onde as decisións veñen predefinidas, o verdadeiro terror non vén de fóra, senón do espello.

Sinopse de Vivarium

Gemma e Tom son unha nova parella que busca a súa primeira casa. Deciden visitar unha nova urbanización chamada Yonder, un lugar aparentemente tranquilo e idílico con casas idénticas. Alí son recibidos por un estraño axente inmobiliario que os leva á casa número 9.

Despois de inspeccionar a casa, a parella tenta marchar, pero descobre que todas as estradas os devolven á mesma casa número 9, sen importar a dirección que tomen. Atrapados neste labirinto suburbano, sen poder escapar e sen atopar a ninguén máis, a súa desesperación comeza a crecer.

Un día, aparece unha caixa fronte á súa porta cun bebé dentro. Unha voz misteriosa indícalles que deben criar ao neno se queren sobrevivir. O neno, que  crece a un ritmo antinatural,  comeza a mostrar comportamentos perturbadores que fan que a  relación de Gemma e Tom se vexa sometida a unha tensión extrema.

A parella segue a súa loita por manter a cordura e por comprender a natureza deste estraño lugar e do ser que se ven obrigados a criar, mentres intentan desesperadamente atopar unha saída do seu pesadelo en Yonder.

A contraluz: cousas que igual non sabías de Vivarium

O director e coguionista Lorcan Finnegan explicou que a idea de Vivarium xurdiu da súa propia sensación de ansiedade ante a idea de quedar atrapado nunha rutina e nunha vida suburbana repetitiva. A película explora temas de illamento, deshumanización e a perda de individualidade.

A inquietante uniformidade das casas en Yonder, coa súa cor verde pálida e a súa disposición idéntica, foi un elemento clave na creación da atmosfera da película. O deseño pretendía evocar unha sensación de irrealidade e de estar atrapado nunha simulación

Lorcan Finnegan tiña a Imogen Poots en mente para o papel de Gemma dende o principio, impresionado pola súa capacidade para transmitir vulnerabilidade e forza. A elección de Jesse Eisenberg para o papel de Tom engadiu unha dinámica interesante á parella protagonista, co seu estilo de actuación máis nervioso e pragmático.

A natureza simbólica do neno e referencias ao mito de Cronos

O estraño neno que Gemma e Tom se ven obrigados a criar é unha figura altamente simbólica. Representa a imposición da maternidade e a paternidade, a perda de control sobre a propia vida e a natureza parasitaria de certas relacións.

Algúns críticos e espectadores interpretaron elementos da película, como a forma en que o neno se alimenta e a súa natureza implacable, como referencias ao mito grego de Cronos, que devoraba aos seus propios fillos.

Colaboración co compositor Kristian Eidnes Andersen

A banda sonora minimalista e inquietante de Kristian Eidnes Andersen xoga un papel crucial na creación da tensión e do malestar en Vivarium. A súa música enfatiza a sensación de irrealidade e de estar atrapado.

Recepción dividida pero con eloxios pola súa orixinalidade

Vivarium xerou diversas reaccións entre a crítica e o público. Algúns eloxiaron a súa orixinalidade, a súa atmosfera opresiva e as súas reflexións sobre a vida moderna, mentres que outros a atoparon frustrante ou demasiado abstracta.

O final da película é deliberadamente ambiguo e aberto á interpretación. Non se ofrecen respostas claras sobre a natureza de Yonder ou sobre o destino dos personaxes, o que fomenta a reflexión e o debate entre os espectadores.

Moitos interpretan Vivarium como unha alegoría da vida moderna, coas súas rutinas repetitivas, as expectativas sociais e a sensación de estar atrapado nun sistema do que é difícil escapar.

Cámara e acción!

Nesta nova incursión no cinema que incomoda e fai pensar, contamos unha vez máis coa colaboración de Suso Álvarez, compañeiro habitual nesta exploración de películas que deixan ferida ou eco. Desta volta falamos de Vivarium, unha distopía claustrofóbica onde a vida suburbana se transforma nun pesadelo repetitivo, sen saída, onde o tempo e a identidade perden sentido.

—Ola Suso! Que foi o primeiro que se che cravou na cabeza despois de ver Vivarium,? Que emoción quedou zumbando?

A sensación máis forte foi unha profunda incomodidade, case unha angustia visceral. A imaxe das casas verdes idénticas, estendéndose ata o infinito baixo un ceo perpetuamente artificial, quedou gravada na miña retina. Era coma se a película me metera dentro dunha boneca rusa de ansiedade, onde cada capa revelaba unha nova forma de opresión e de perda de control. A sensación de estar atrapado nun ciclo sen fin, sen escapatoria aparente, foi realmente perturbadora.

Precisamente esa ambientación, ese barrio chamado «Yonder», coas súas casas clónicas e o seu ceo irreal, convértese nun personaxe máis da historia. Que cres que simboliza este lugar? Que mensaxe nos transmite sobre a sociedade contemporánea?

Para min, «Yonder» é unha metáfora moi potente da uniformidade e da falta de individualidade que a miúdo se nos impón nas sociedades modernas. As casas idénticas representan a promesa dunha vida estandarizada, onde se espera que todos sigamos o mesmo camiño, casándonos, tendo fillos e vivindo nunha casa igual ás demais. O ceo artificial e a ausencia de natureza auténtica suxiren unha desconexión co real, unha existencia prefabricada e carente de espontaneidade. Creo que a película critica esa presión por conformarse, por encaixar nun molde preestablecido, e as consecuencias psicolóxicas que iso pode xerar.

A parella protagonista, Gemma e Tom, sofre unha progresiva deshumanización a medida que pasan os días atrapados en «Yonder». Como interpretas a súa evolución? Que nos di sobre a natureza das relacións e a capacidade de resistencia do ser humano ante a adversidade?

A súa evolución é tráxica e moi reveladora. Ao principio, loitan por manter a súa identidade e a súa conexión como parella, pero a monotonía, a falta de respostas e a crecente desesperación van minando a súa relación. Tom afúndese nunha especie de letargo, mentres que Gemma tenta atopar un sentido á súa existencia a través do coidado do estraño neno que lles impoñen. Creo que a película amosa como un ambiente opresivo e a falta de esperanza poden esgotar incluso os lazos máis fortes e como a nosa capacidade de resistencia ten límites. Tamén nos fai reflexionar sobre o instinto de supervivencia e sobre as maneiras, ás veces retorcidas, nas que intentamos atopar un propósito mesmo nas situacións máis extremas.

O neno que crían Gemma e Tom é unha figura inquietante e enigmática. Que cres que representa este ser? Cal é a súa función dentro da narrativa?

O neno é, para min, a representación da seguinte xeración, un produto dese sistema opresivo que é «Yonder». A súa estraña forma de comunicarse, a súa rápida aprendizaxe e a súa falta de empatía suxiren unha especie de ciclo vital deshumanizado, onde os individuos son criados para substituír aos anteriores nunha engrenaxe sen fin. Creo que tamén pode simbolizar a carga da maternidade/paternidade imposta, a responsabilidade de criar a un ser que non entendemos e que nos absorbe por completo. A súa presenza constante e perturbadora mantén a Gemma e a Tom nun estado de angustia permanente.

A película utiliza elementos de ciencia ficción e terror psicolóxico para crear unha atmosfera de constante malestar. Cres que esta combinación de xéneros é efectiva para transmitir a súa mensaxe?

Absolutamente. A estética irreal e claustrofóbica de «Yonder» crea unha sensación de illamento e de irrealidade que intensifica o terror psicolóxico que sofren os protagonistas. A incerteza sobre a natureza dos seres que os retén, a falta de explicacións racionais e a sensación de estar atrapados nunha lóxica que non comprenden xeran unha angustia profunda no espectador. Creo que a película utiliza estes elementos de xénero non para asustar no sentido tradicional, senón para crear unha metáfora visual e emocionalmente impactante sobre as ansiedades da vida moderna.

Hai un momento na película onde Tom comeza a cavar un burato no xardín de forma obsesiva. Que cres que simboliza esta acción? É un intento de escapar, unha forma de rebelión ou algo máis?

Creo que a acción de cavar de Tom é unha manifestación da súa desesperación e da súa necesidade de atopar unha saída, física ou mental, a esa prisión. Ao principio pode parecer un intento de escapar literalmente, de atopar un túnel que o leve fóra de «Yonder». Pero a medida que a súa obsesión crece, parece máis ben unha forma de canalizar a súa frustración e a súa impotencia. Quizais tamén sexa unha metáfora da nosa propia tendencia a buscar respostas ou solucións nos lugares equivocados, a esforzarnos en tarefas sen sentido na procura dunha esperanza que non chega.

O final da película presenta un ciclo que se repite, suxerindo que Gemma e Tom foron substituídos por outra parella. Que lectura fas deste final? É un final pesimista e determinista?

O final é, sen dúbida, moi pesimista e deixa unha sensación de inevitabilidade moi forte. A repetición do ciclo suxire que ninguén escapa realmente de «Yonder», que o sistema se perpetúa e que as novas xeracións están destinadas a repetir os mesmos patróns. É unha visión moi escura sobre a posibilidade de romper con esas estruturas opresivas e sobre a dificultade de atopar unha verdadeira liberdade. Sen embargo, tamén podería interpretarse como unha advertencia, unha chamada de atención sobre os riscos de caer na conformidade e de perder a nosa individualidade.

Vivarium, é unha película que xera moitas interpretacións e que permanece na mente do espectador moito despois de vela. Que cres que é o máis valioso que nos ofrece esta inquietante fábula?

Creo que o máis valioso que nos ofrece Vivarium é a súa capacidade para incomodarnos e para facernos reflexionar sobre aspectos da nosa propia existencia que a miúdo preferimos ignorar. A través da súa alegoría perturbadora, a película pon en evidencia as presións sociais, a perda de individualidade e a sensación de estar atrapados en ciclos que non controlamos. É unha chamada de atención sobre a importancia de cuestionar o status quo, de buscar a nosa propia identidade e de resistir a aquelas forzas que nos queren homoxeneizar.

Derradeiro plano

Vivarium é unha experiencia cinematográfica que nos deixa unha sensación de desasosiego duradeira, coma se nós tamén estivésemos atrapados nese labirinto de casas verdes. Unha fábula moderna e inquietante que nos invita a reflexionar sobre o prezo da conformidade e a importancia de preservar a nosa individualidade nun mundo que a miúdo parece querer arrebatárnola.

Grazas por acompañarnos nesta perturbadora reflexión en «Reflexións baixo a Brétema». Até a próxima.