Hijos del agobio: anatomía do espello roto de Triana

Algúns discos chegan coma unha revelación luminosa. Outros, coma unha sombra necesaria. Lembro a primeira vez que escoitei Hijos del agobio. Non foi a entrada triunfal de El patio, aquela porta aberta de par en par á maxia psicodélica andaluza. Non. Isto era distinto. Máis denso. Coma o aire cargado antes dunha treboada inevitable. Era unha beleza ferida, unha melancolía eléctrica que falaba dun tempo e dun lugar concretos –esa España do 77, funambulista sobre o arame da Transición– pero que, dalgún xeito, resoaba cunha corda íntima e universal. Tamén era o son do corazón colectivo dun país contendo a respiración, e á vez, o eco dunha angustia que todos, nalgún momento, sentimos propia. Era Triana poñendo banda sonora á complexidade de estar vivo nun mundo incerto.

Fade in: España en clave menor (1977)

1977. Imaxina. Un país saíndo a trompicóns dunha noite de catro décadas. A ditadura rematara no papel, pero o medo e a incerteza pairaban coma unha néboa mesta. As primeiras eleccións democráticas eran unha promesa fráxil no horizonte. A esperanza loitaba contra a tensión social, a crise económica e a sombra dun pasado que se negaba a marchar de todo. Nese caldo de cultivo emocional, nesa atmosfera gris onde o futuro era unha páxina en branco que tanto ilusionaba como aterrorizaba, nace Hijos del agobio.

O título non podía ser máis preciso. O «agobio» era real, palpable nas rúas, nas conversas, na precariedade. Jesús de la Rosa, Eduardo Rodríguez Rodway e Juan José Palacios «Tele», os tres alquimistas sevillanos de Triana, non podían mirar cara a outro lado. Se El patio (1975) fora a descuberta dunha identidade sonora única, a fusión case inxenua de rock progresivo e raíces flamencas, Hijos del agobio é a conciencia desa identidade confrontada coa realidade. A madurez golpeando á porta. Necesitaban traducir ese sentir colectivo, esa mestura de opresión e anhelo, en música. E fixérono creando unha obra capital, non só para o rock andaluz que eles mesmos definiron, senón para a memoria sentimental dun país enteiro.

Anatomía dun sentimento: desmontando o agobio

Explorar Hijos del agobio é como percorrer un labirinto emocional construído con sons. Non imos usar o bisturí técnico, senón a intuición do corazón melómano. Que fai que esta música aínda hoxe nos conmova?

A voz: o queixume feito electricidade

A voz de Jesús de la Rosa é a alma espida do disco. Mantén ese pouso flamenco, ese quejío que vén de lonxe, pero agora está cargado dunha electricidade distinta. É unha voz que se racha, que implora, que acusa. En ¡Ya está bien! estoupa nun berro de fartura xeracional. En Sentimiento de amor, convértese nunha caricia cósmica, nun lamento que busca consolo nas estrelas. E en Sr. Troncoso, adopta o ton da crónica social, da denuncia dunha inxustiza que doe. É a voz dun pobo buscando o seu lugar, a expresión dunha dor que non renuncia á beleza. Unha ponte entre a terra e o ceo eléctrico.

As teclas: sombras e luces do sur

Os teclados de Jesús (o órgano Hammond, o Moog, o piano eléctrico) son os arquitectos da atmosfera. Xa non son só as paisaxes oníricas do primeiro disco. Aquí crean espazos máis complexos, a miúdo sombríos. A introdución homónima, Hijos del agobio, é pura tensión cinematográfica, un órgano que envolve e ameaza. Constrúen catedrais sonoras onde a melancolía campa ás súas anchas. Pero tamén, coma raios de sol filtrándose por unha nube densa, abren momentos de esperanza lírica. A influencia do rock progresivo (Pink Floyd, King Crimson) está aí, pero pasada polo filtro da emoción andaluza, sen friaxe nin virtuosismo vacuo. É sentimento puro fluíndo polos circuítos.

A guitarra e a base: raíz e rock, corazón e compás

A guitarra de Eduardo Rodríguez Rodway é outra das claves. Mantén a súa esencia flamenca nos fraseos, pero soa máis eléctrica, máis directa. Chora blues en Sentimiento de amor, cabalga libre en Rumor, dialoga coa voz e os teclados nunha conversa chea de matices. É o lamento ancestral electrificado. E sostendo todo, a base rítmica: o baixo preciso de Manolo Rosa e, sobre todo, a batería de «Tele» Palacios. Unha pegada firme, rochosa, pero cun swing interno, un aquel flamenco nos contratempos que lle dá ese pulso único. Non é só rock, non é só flamenco. É o corazón rítmico de Triana, bombeando vida a esa criatura sonora chamada rock andaluz.

Letras e son: poesía críptica e beleza compacta

As letras, principalmente de Jesús, son poesía pura, a miúdo elíptica, cargada de imaxes poderosas («Quiero volar y libre ser / como el viento…»). Falan de amor e desamor, pero tamén deixan entrever a crítica social (Sr. Troncoso), a necesidade de romper cadeas (¡Ya está bien!), a angustia existencial (Hijos del agobio). Quizais unha forma de sortear a censura, pero sobre todo, un xeito de conectar co sentir profundo da xente a través da metáfora. A produción de Gonzalo García-Pelayo é máis nítida que en El patio, máis compacta e definida, cun son máis «rock». Pero esta maior claridade non sacrifica a atmosfera nin a alma. Cada instrumento respira, pero o conxunto é un todo orgánico, un tapiz sonoro dunha riqueza abraiante.

4. A quenlla no peito

Permíteme que che fale de ti a ti. Quizais nunca sentiches ese «agobio» específico do 77 español. Pero seguro que coñeces esa sensación. Esa opresión no peito sen causa aparente. Esa melancolía que se pega á pel nos días grises. Esa loita interna entre a resignación e a rebeldía. Ben, Hijos del agobio fala diso. Non che vai dar respostas, nin solucións máxicas. Pero fará algo quizais máis importante: fará que te sintas acompañado nesa emoción.

Para min, este disco é un recordatorio constante de que a beleza máis fonda pode nacer da ferida. Que non hai que ter medo das sombras, porque tamén nelas hai verdade e poesía. Que a vulnerabilidade, cando se expresa con honestidade artística, convértese nunha forza incrible. Non é un disco que poñas para animarte nun día baixo, non no sentido convencional. É un disco que che permite habitar a túa propia melancolía sen sentirte só. Un refuxio sonoro onde recoñecer que si, ás veces a vida pesa, pero mesmo nese peso hai unha estraña e conmovedora beleza. É unha canción que te atopa cando máis a necesitas.

5. A semente do sur eléctrico

Hijos del agobio non foi só un disco; foi un fenómeno. Catapultou a Triana ao estrelato, converténdoos na banda máis grande de España naquel momento e nos pais indiscutibles do rock andaluz. Vendeu centos de miles de copias, unha cifra astronómica para a época, e a súa influencia foi sísmica. Abriron un camiño que seguirían multitude de bandas (Medina Azahara, Alameda, e tantas outras), creando unha identidade sonora propia para o rock feito no sur, pero que transcendeu fronteiras xeográficas e temporais.

Máis alá da industria, o disco conectou de maneira profunda cunha xeración que se viu reflectida nas súas letras e atmosferas. Foi a banda sonora sentimental dun momento histórico crucial, poñendo música á complexa mestura de medo e esperanza da Transición. E hoxe? O seu legado segue vivo. Porque o «agobio» muta pero persiste, e a necesidade humana de atopar beleza na adversidade e de fusionar raíces con modernidade é atemporal. A música de Triana, e en especial este disco, segue a ser un faro de honestidade emocional e audacia artística.

6. Fade out: a nota suspendida

Hai discos que escoitas e esqueces. Hai discos que marcan un verán. E hai discos que se converten en parte da túa paisaxe interior. Hijos del agobio é destes últimos. Unha obra que segue vibrando moito despois de que a agulla abandone o suco. Unha cicatriz fermosa que nos lembra de onde vimos e, sobre todo, o poder infinito da música para tocar o indicible. É Triana. E iso queda. Para sempre.