Bohemian Rhapsody: a obra mestra eterna de Queen

«Is this the real life? Is this just fantasy?» Catro voces. Harmonía pura a capella. E de súpeto, o piano de Freddie Mercury debuxando unha melodía que xa é parte do ADN cultural do planeta. Escoitas eses primeiros segundos e sabes que non estás ante unha canción calquera. Estás a piques de embarcar nunha viaxe. Unha odisea sonora de case seis minutos que desafía toda lóxica pop, que te leva da balada confesional á ópera delirante, do hard rock furioso á resignación final. Bohemian Rhapsody. Non hai nada igual. Nin antes, nin despois. É unha desas obras que che fan preguntar: como demos se lles ocorreu isto? E, sobre todo, como conseguiron que funcionase tan espectacularmente ben? É un monumento á ambición, á imaxinación e á pura xenialidade musical.

1. Fade in: dinamitando as regras do xogo (1975)

Metade dos anos 70. O rock progresivo reinaba coas súas complexas suites, o glam aínda brillaba con purpurina e actitude, e nas marxes, o punk comezaba a afiar os seus dentes. Queen xa era unha banda grande, con éxitos como Killer Queen ou Now I’m Here, pero Freddie Mercury, Brian May, John Deacon e Roger Taylor non eran de conformarse. Querían máis. Máis grandes, máis ambiciosos, máis teatrais. O resultado foi A Night at the Opera (1975), un álbum barroco, excesivo, gravado con medios case ilimitados para a época (foi o disco máis caro ata entón) e cunha determinación férrea de romper moldes.

E no centro dese furacán creativo, a peza máis ousada de todas: Bohemian Rhapsody. Unha composición de Mercury que levaba anos xestándose na súa cabeza. Case seis minutos, sen retrouso, con cambios abruptos de estilo, unha sección operística que parecía unha loucura… A discográfica entrou en pánico. Era demasiado longa, demasiado rara. Ninguén a radiaría. Pero a banda, e en especial Mercury, mantivéronse firmes. A lenda di que o DJ Kenny Everett foi clave, radiando fragmentos ou a canción enteira ata 14 veces nunha fin de semana na súa emisora Capital Radio, creando unha expectación sen precedentes antes do lanzamento oficial. Queen non só quería facer unha gran canción; querían dinamitar as expectativas do que podía ser un single de éxito. E fixérono. Vaya se o fixeron.

3. Anatomía dunha épica: as seis caras de ‘Bo Rhap’

Desmontar Bohemian Rhapsody é como intentar explicar un soño. Ten a súa propia lóxica interna, pero escapa ás análises convencionais. A súa xenialidade reside precisamente na súa estrutura fragmentada pero cohesionada, na súa capacidade para transitar por paisaxes emocionais e musicais radicalmente distintas sen perder nunca o fío.

Intro e balada: a confesión íntima?

Comeza coa xa mítica harmonía vocal a capella, unha pregunta existencial que nos introduce nun espazo case onírico. E entón, o piano de Mercury e a súa voz, fráxil ao principio, narrando unha historia: «Mama, just killed a man…». Unha confesión? Unha metáfora? A música constrúe a intimidade, entra o baixo de Deacon, a batería sutil de Taylor… é unha balada fermosa e tráxica, que nos pon na pel dese protagonista atormentado. A vulnerabilidade de Mercury é palpable. Prepara o terreo para o drama que está por vir.

O solo de May: unha ponte de emoción pura

Xusto cando a balada podería volverse repetitiva, irrompe a guitarra de Brian May. O seu solo é unha canción dentro da canción. Melódico, perfectamente construído, cun son inconfundible (a súa ‘Red Special’ case chora). Non é só virtuosismo; é emoción pura. Funciona como unha ponte perfecta, elevando a tensión dramática da balada e lanzándonos de cabeza cara ao delirio operístico que vén a continuación. É un dos solos máis icónicos da historia do rock, e non por casualidade.

A ópera: delirio maxistral multiplicado

E chega o manicomio. A sección operística. Aquí é onde Queen desata toda a súa excentricidade e xenialidade técnica. Unha complexa trama de voces superpostas (Mercury, May e Taylor gravando as súas voces unha e outra vez ata sumar, dise, 180 pistas vocais) que crean un coro operístico alucinado. «I see a little silhouetto of a man, Scaramouche, Scaramouche, will you do the Fandango?». Personaxes (Galileo, Figaro, Bismillah), preguntas e respostas, cambios de ritmo, dramatismo exacerbado… É divertido, é brillante, é excesivo. É unha parodia e unha homenaxe á ópera, todo á vez. Unha demostración de virtuosismo vocal e de produción (a cargo de Roy Thomas Baker e a propia banda) absolutamente revolucionaria para 1975.

Hard rock: a furia desatada

Cando parece que o delirio operístico non pode ir a máis, a canción vira 180 graos. Un riff pesado e cortante de guitarra marca o inicio da sección hard rock. A batería de Taylor golpea con forza, a voz de Mercury vólvese desafiante, case rabiosa: «So you think you can stone me and spit in my eye?». É unha explosión de enerxía, unha catarse furiosa despois da tensión acumulada. Dura pouco máis dun minuto, pero é suficiente para liberar toda a adrenalina antes de volver á calma.

Outro: resignación e eco final

A treboada rockeira disípase e volvemos ao tempo da balada inicial. O piano acompaña a voz de Mercury, agora cansa, case resignada: «Nothing really matters to me…». Repítese varias veces, coma un mantra, mentres a intensidade decrece. A frase final, «Any way the wind blows…», queda suspendida no aire, seguida polo golpe final e resoante dun gong. É un peche ambiguo. Hai aceptación? Derrota? Indiferenza? A música disólvese, deixándonos sós co eco desas últimas palabras.

As letras: o misterio inexpugnable

E que significa todo isto? Quen matou a quen? É unha historia literal? Unha alegoría? Freddie Mercury nunca quixo explicalo claramente, alimentando un debate que dura ata hoxe. «É unha desas cancións que teñen un aura de fantasía. Creo que a xente debería simplemente escoitala, pensar nela e decidir por si mesma o que lles di», dixo nunha ocasión. Hai teorías para todos os gustos: que fala da súa propia saída do armario, que é unha reinterpretación do mito de Fausto, que é simplemente un xogo surrealista sen significado oculto… Quizais o xenio reside precisamente aí, nesa ambigüidade impenetrable que permite a cada oínte proxectar as súas propias emocións e interpretacións.

4. O momento confesional: unha canción para todas as vidas

Lembro escoitar Bohemian Rhapsody de neno e quedar fascinado pola súa rareza, pola súa capacidade de transformarse. Cantaba a parte da ópera sen entender nada, imitaba o solo de guitarra no aire, sentía a tristeza da balada e a enerxía do rock. E creo que esa é a maxia desta canción: conéctache a niveis moi distintos segundo o momento da túa vida ou o teu estado de ánimo.

Podes simplemente admirar a súa complexidade arquitectónica, marabillarte coa destreza técnica. Tamén podes gozar do seu sentido do humor, desa opereta rockeira que parece non tomarse en serio a si mesma… pero que á vez soa tremendamente épica. Podes facer headbanging na sección rockeira coma se non houbese mañá (grazas, Wayne’s World!). Ou podes sentir un calafrío coa vulnerabilidade de Mercury na balada e no outro, nese «Nothing really matters…» que ás veces, admitámolo, todos sentimos. É unha canción total. Unha experiencia. Non sei se cambia vidas, pero si sei que é unha desas obras que te acompañan para sempre, ofrecendo novas lecturas, novas emocións, cada vez que volves a ela.

5. Impacto e legado: máis que unha canción, un fito

O éxito de Bohemian Rhapsody foi tan descomunal e improbable coma a propia canción. Número 1 durante nove semanas no Reino Unido en 1975 (un récord naquel momento). Volveu ao número 1 tras a morte de Mercury en 1991. Un éxito masivo nos Estados Unidos e en todo o mundo. O seu videoclip, aínda que sinxelo para os estándares actuais, foi pioneiro e demostrou o poder da imaxe para impulsar unha canción, practicamente inventando o formato de vídeo musical promocional tal como o coñecemos.

O seu legado é incalculable. Demostrou que non había regras fixas para o éxito pop. Que a ambición artística, a complexidade estrutural e a experimentación non estaban rifadas coa capacidade de conectar con millóns de persoas. Abriu portas a outras bandas para ser máis aventureiras. E converteuse nunha pedra de toque cultural, unha desas cancións que todo o mundo coñece, independentemente da idade ou do gusto musical. É parte do canon da música popular do século XX, unha obra mestra indiscutible cuxa influencia segue a sentirse hoxe.

6. Fade out: calquera que sexa a dirección do vento…

Hai cancións que son produtos do seu tempo. Outras que o definen. E unhas poucas, moi poucas, que parecen existir fóra do tempo. Bohemian Rhapsody pertence a esta última categoría. É un raio nunha botella, un aliñamento cósmico de talento, ambición, risco e xenialidade que probablemente nunca se poida repetir. Unha ópera rock de peto que contén multitudes. Unha viaxe emocional e musical que, case cincuenta anos despois, segue a soar fresca, sorprendente e profundamente conmovedora. Porque, ao final, quizais nada importa realmente… ou quizais, só quizais, o que importa é a beleza que creamos mentres o vento sopra.